Ορισμός
Αρωματικό βότανο, άρρηκτα συνδεδεμένο με τον Ελληνισμό και την Ορθοδοξία. Σύμφωνα με τη Χριστιανική παράδοση, η Αγία Ελένη οδηγήθηκε στον Τίμιο Σταυρό από το άρωμα του βασιλικού που φύτρωνε εκεί. Έτσι, ονομάστηκε λουλούδι του Σταυρού, Σταυρολούλουδο ή Βασιλικός, επειδή είναι το φυτό του βασιλιά Ιησού Χριστού.
Το δροσερό, γλυκό του άρωμά του «Βασιλικού Φυτού» φέρνει στο νου μνήμες από το παρελθόν και το παρόν. Οι γλάστρες με βασιλικό που γεμίζουν τον αέρα με το μεθυστικό άρωμα τους, ο αγιασμός και χιλιάδες άλλες μυρωδιές και εικόνες που στη θύμηση τους πιάνουμε τον εαυτό μας να χαμογελάει, του αποδίδουν επάξια τον τίτλο του «Βασιλιά των Μυρωδικών».
Τι φυτό όμως είναι ο βασιλικός; Είναι ένα ετήσιο ποώδες φυτό αυτοφυές της Ινδίας, του Ιράν και της Αφρικής. Ανήκει στην οικογένεια των Χειλανθών (Labiatae) και συγγενεύει με τη μέντα, το φασκόμηλο, τη ρίγανη και το δεντρολίβανο. Μπορεί να φτάσει τα 60 εκατοστά ύψος και έχει πράσινα φύλλα και λευκά ή λευκορόδινα ανθάκια. Για να ευδοκιμήσει χρειάζεται πολλή ζέστη, ήλιο και πλούσιο, καλά στραγγιζόμενο έδαφος.
Υπάρχουν πολλές ποικιλίες, αλλά περισσότερο γνωστές είναι ο κοινός βασιλικός, ο μεγαλόφυλλος, ο μικρόφυλλος, ο πλατύφυλλος ή Γενοβέζικος, ο μελανόφυλλος, ο σγουρός και ο χειμερινός.
Ο βασιλικός είναι πολύ διαδεδομένος στη μαγειρική των χωρών της Μεσογείου και κυρίως στη μαγειρική της Ιταλίας. Εκτός από τη χρήση του στη μαγειρική, χρησιμοποιείται ακόμα στην ποτοποιία και κονσερβοποιία. Παράλληλα, από το φυτό εξάγεται με τη διαδικασία της απόσταξης με ατμό το αιθέριο έλαιό του, το οποίο χρησιμοποιείται στη βιομηχανία τροφίμων, κοσμετική, αρωματοποιία και φαρμακευτική. Έρευνες έχουν δείξει ότι αυτό το αιθέριο έλαιο εμπεριέχει συστατικά με εντομοκτόνο δράση και αντιμικροβιακές ιδιότητες.
Χρησιμοποιούμενα μέρη
Φύλλα
Χρώμα
Πράσινο
Ιστορία
Το «βασιλικό» αυτό βότανο εξαπλώθηκε πριν από 4000 χρόνια από την Ινδία σε άλλα μέρη του κόσμου και σύντομα χρησιμοποιήθηκε από πολλούς λαούς και για διάφορες χρήσεις. Για τους Ινδούς αποτελούσε ιερό βότανο που φυτευόταν γύρω από τους ναούς.
Στην Ελλάδα, ο βασιλικός ήρθε τον 4ο αιώνα πΧ μαζί με το Μέγα Αλέξανδρο μετά από την εκστρατεία του στην Ινδία. Οι αρχαίοι Έλληνες δεν το εκτιμούσαν ιδιαίτερα. Πίστευαν ότι φώλιαζαν στις γλάστρες του σκορπιοί και θεωρούσαν το φυτό σύμβολο κακίας και παραφροσύνης και την έντονη μυρωδιά του κατάρα. Ο Χρύσιππος αναφέρει χαρακτηριστικά ότι «το φυτό υπάρχει μόνο και μόνο για να τρελαίνει τους ανθρώπους». Παραδόξως, ο Ιπποκράτης και ο Διοσκουρίδης, αποδεσμευμένοι από τις προκαταλήψεις της εποχής, είχαν αναφερθεί στις φαρμακευτικές ιδιότητες του φυτού.
Οι Ρωμαίοι το θεωρούσαν αφροδισιακό και το έδιναν στα άλογα κατά τη διάρκεια της περιόδου ζευγαρώματος και οι κυρίες της εποχής το έβαζαν σε ένα δοχείο στο παράθυρό τους για να δείξουν στον αγαπημένο τους ότι είναι ευπρόσδεκτος. Για την ιδιότητα του βασιλικού ως αφροδισιακό έχει μιλήσει και ο Πλίνιος.
Σύμφωνα με την ελληνική παράδοση ονομάστηκε βασιλικός στις αρχές του 4ου αιώνα μ.Χ, όταν Αγία Ελένη ανακάλυψε τον Τίμιο Σταυρό, δίπλα στον οποίο είχε φυτρώσει βασιλικός. Το φυτό πήρε αυτό το όνομα επειδή θεωρήθηκε «βασιλικό φυτό» , δηλαδή το φυτό του Βασιλιά, του Χριστού.
Προέλευση
Μεσογειακές χώρες και Ασία.
Γεύση
Γεύση δυνατή και γλυκιά που φέρνει στο νου τη γεύση της μέντας και του γλυκάνισου.
Χρήσεις
Ταιριάζει ιδανικά με τη ψητή φέτα, τις σαλάτες και σάλτσες με ντομάτα. Δένει με το σκόρδο, τις μελιτζάνες, τα φρέσκα ζυμαρικά, τις κρέπες, τις ομελέτες, τους κεφτέδες, το ρολό κ.α. Αποτελεί το κύριο συστατικό της περίφημης Ιταλικής σάλτσας πέστο αλλά και της μπρουσκέτας.
Συνδυασμοί
Συνδυάστε τον ανάλογα με τις απαιτήσεις της συνταγής σας, με
σκόρδο,
μαντζουράνα, σινάπι,
ρίγανη,
πάπρικα,
μαϊντανό,
πιπέρι,
δενδρολίβανο και
φασκόμηλο.