Ορισμός
Το αφέψημα που παρασκευάζεται από τα αποξηραμένα άνθη και φύλλα της φλαμουριάς, η οποία είναι γνωστή και με τα ονόματα φιλύρα και τιλιά. Η ονομασία τίλιο, προέρχεται από τη Λατινική λέξη “tilia” που με τη σειρά της προέρχεται από το αρχαιοελληνικό «πτελέα». Η λέξη φλαμούρι συγγενεύει ετυμολογικά με την Τουρκική λέξη “ihlamur”.

Η φλαμουριά είναι ένα μακρόβιο φυλλοβόλο δέντρο της οικογένειας Tiliaceae, το οποίο προέρχεται από τις εύκρατες περιοχές του Βορείου Ημισφαιρίου. Έχει ύψος που κυμαίνεται από 20 έως 45 μέτρα. Τα φύλλα έχουν σχήμα καρδιάς και τα άνθη είναι λευκοκίτρινα και αναδύουν ένα πολύ γλυκό άρωμα. Ευδοκιμεί σε περιοχές με εύκρατο κλίμα και ορεινό έδαφος. Υπάρχουν κατά προσέγγιση 40 είδη φλαμουριάς.

Τα άνθη και φύλλα της φλαμουριάς βράζονται και το αφέψημα που λαμβάνεται είναι το γνωστό σε όλους τίλιο. Το αφέψημα αυτό θεωρείται άριστο ηρεμιστικό φάρμακο του νευρικού συστήματος ακόμα και όταν πρόκειται για νεογέννητα βρέφη. Παράλληλα, βοηθάει σημαντικά στην καταπολέμηση της αϋπνίας και ηρεμεί από τους υψηλούς πυρετούς και τις νευρικής φύσεως ημικρανίες.

Η φλαμουριά χρησιμοποιείται ακόμα για το ξύλο της, που είναι μαλακό και δουλεύεται εύκολα και για το μέλι που παράγουν οι μέλισσες που επισκέπτονται τα άνθη της. Το μέλι αυτό λέγεται «μέλι φλαμουριάς» και στη χώρα μας μπορεί να το βρει κανείς κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα.

Μία ακόμη χρήση του δέντρου, κυρίως στις χώρες του εξωτερικού, της Ευρώπης και της Αμερικής, είναι η χρήση του ως εργαλείο αρχιτεκτονικού σχεδιασμού. Οι φλαμουριές φυτεύονται με συγκεκριμένο τρόπο οριοθετώντας δρόμους και λεωφόρους. Σε αρκετές πόλεις της Βορείου Αμερικής υπάρχει μία «Λεωφόρος των Φλαμουριών» , ενώ στο Βερολίνο το δέντρο έχει χαρίσει το όνομά του σε ένα κεντρικό δρόμο που λέγεται “Unter den Linden” δηλαδή «Κάτω από τις Φλαμουριές».

Χρησιμοποιούμενα μέρη
Όλο το υπέργειο μέρος του δέντρου (κλαδιά, κορμός, φύλλα και άνθη).

Χρώμα
Καφετί (κλαδιά και κορμός), λευκοκίτρινο (άνθη), πράσινο (φύλλα).

Ιστορία
Ο αρχαίος κόσμος γνώριζε τη φλαμουριά και είχε αναφερθεί σε αυτήν, αναγνωρίζοντας τη σημασία της ξυλείας της και του μελιού που παράγουν οι μέλισσες που επισκέπτονται τα άνθη της. Το φυτό αναφέρουν μεταξύ άλλων ο Θεόφραστος, ο Πλίνιος και ο Βιργίλιος. Ο Πλίνιος μίλησε για τις διάφορες χρήσεις του ξύλου της φλαμουριάς και ο Βιργίλιος για την ποιότητα του κατασκευασμένου από αυτό το ξύλο ζυγού.

Τους επόμενους αιώνες, στην Αγγλία και σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες δημιουργούνται πολλά ξυλόγλυπτα από ξύλο φλαμουριάς. Οι Βορειοευρωπαίοι χρησιμοποιούσαν ακόμα τον εσωτερικό φλοιό του δέντρου για τη δημιουργία σχοινιών, παπουτσιών, διχτυών ψαρέματος και άλλων αντικειμένων.

Αργότερα, το 17ο και 18ο αιώνα, η φλαμουριά χρησιμοποιήθηκε στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό των Ευρωπαϊκών πόλεων. Οι φλαμουριές φυτεύονταν με συγκεκριμένο τρόπο οριοθετώντας τις λεωφόρους, με αποτέλεσμα οι λεωφόροι αυτές να είναι το κύριο χαρακτηριστικό κάθε πάρκου και πόλης της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης.

Σε μία άλλη ήπειρο, την Αμερική, οι Ινδιάνοι, πριν ακόμα από την αθρόα εισροή των Ευρωπαίων αποίκων, ήταν εξοικειωμένοι με τις Αμερικανικές ποικιλίες φλαμουριάς, δηλαδή τα είδη που είναι αυτοφυή εκεί. Από τις μακριές ίνες του φλοιού του δέντρου έφτιαχναν σχοινιά και σπάγκους και από το ξύλο δημιουργούσαν είδη νοικοκυριού και μάσκες που φορούσαν σε τελετές.

Όταν έφτασαν οι Ευρωπαίοι άποικοι στην Αμερική, έφεραν μαζί τους τα είδη φλαμουριάς που είναι αυτοφυή στην Ευρώπη. Όπως συνέβη και στην περίπτωση της Ευρώπης, έτσι και στην Αμερική, τα δέντρα αυτά χρησιμοποιήθηκαν στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό ως εργαλείο για την οριοθέτηση των λεωφόρων.

Προέλευση
Ευρώπη, Ασία, Βόρεια Αμερική.

Γεύση
Το ρόφημα που λαμβάνεται από τα βρασμένα άνθη και φύλλα της φλαμουριάς, το τίλιο, έχει φρέσκια και ελαφριά γεύση.

Χρήσεις
Μόνο του ή συνδυασμένο με άλλα βότανα χρησιμοποιείται για τη δημιουργία χαλαρωτικού ροφήματος.

Συνδυασμοί
Συνδυάζεται αρμονικά με το καταπραϋντικό χαμομήλι.