Ορισμός
Το όνομά του προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη σκόροδον, ενώ η αγγλική ονομασία του σκόρδου “garlic” προέρχεται από την Αγγλοσαξωνική λέξη “garleac”, όπου “gar” σημαίνει λόγχη και “leac” σημαίνει φυτό.

Πρόκειται για ένα πολυετές ανθεκτικό φυτό με πατρίδα τις στέπες της Κεντρικής Ασίας και πρώτο κέντρο εξάπλωσης τη Μέση Ανατολή. Ανήκει στο γένος Allium της οικογένειας Liliaceae και είναι στενός συγγενής με το πράσο και το κρεμμύδι. Υπάρχουν κατά προσέγγιση 300 ποικιλίες σκόρδου.

Το φυτό αυτό έχει μακριά, λογχοειδή, επίπεδα, γκριζοπράσινα φύλλα. Σε ορισμένες μόνο ποικιλίες εμφανίζονται ανθικά στελέχη με λευκά άνθη, το ομορφότερο ίσως μέρος του φυτού. Το χρησιμότερο ωστόσο μέρος του φυτού είναι ο βρώσιμος βολβός ή κεφάλι, ο οποίος είναι λευκός ή ροζ και ποικίλλει σε μέγεθος. Ο βολβός αποτελείται από μικρότερα μέρη, τις σκελίδες ή βολβοειδή μέρη.

Από μόνο του το σκόρδο δεν αναδύει κάποια μυρωδιά. Παρόλαυτα, όταν ξεφλουδίζεται ή συνθλίβεται ενεργοποιούνται ορισμένα ένζυμα και αποκτά τη χαρακτηριστική δυνατή οσμή του που μπορεί να μειωθεί λίγο αν καταναλώσουμε κόκκινο κρασί. Η ένταση της γεύσης μπορεί να μετριαστεί με το μάσημα λίγων κόκκων καφέ, δυόσμου, μαϊντανού ή ακόμα και μαραθόσπορου. Την πολύ ιδιαίτερη γεύση και μυρωδιά του σκόρδου που πολλοί απεχθάνονται, φαίνεται ότι αγαπούν περισσότερο οι λαοί της Νότιας Ευρώπης, της Ασίας και της Λατινικής Αμερικής. Στην Κίνα το συναντάμε σχεδόν σε κάθε πιάτο σε συνδυασμό με τζίντζερ και σος σόγιας, ενώ στη Ρωσία και Κορέα συνηθίζεται η δημιουργία σκόρδου τουρσί. Στη χώρα μας είναι απαραίτητο συστατικό στη σκορδαλιά και το τζατζίκι , στην Ιταλία χρησιμοποιείται στο πέστο, στη Γαλλία στη σάλτσα ρουίγ και στην αϊολί (αγιολί) και στη Βουλγαρία στη κρύα σούπα ταρατόρ που μοιάζει πολύ με το τζατζίκι.

Εκτός από τη χρήση του στη μαγειρική χρησιμοποιείται και για τις πολύ σημαντικές θεραπευτικές του ιδιότητες. Η σύγχρονη επιστήμη ισχυρίζεται ότι λόγω της «αλλισίνης» και του θείου που περιέχει μπορεί να προστατεύσει τον οργανισμό από τις ιώσεις, τη γρίπη και να τονώσει τους σχετικά καταβεβλημένους οργανισμούς, αφού είναι πλούσιο σε βιταμίνες Α, Β και C. Μειώνει τη χοληστερίνη και έχει ευεργετική δράση στις αρτηρίες.

Χρησιμοποιούμενα μέρη
Βολβοί, φύλλα.

Χρώμα
Ανοιχτοκίτρινη σάρκα και πράσινα φύλλα.

Ιστορία
Η μακριά ιστορία του σκόρδου ξεκινάει από τα βάθη της εξωτικής Μογγολίας και καταλήγει στις κουζίνες και τα «φαρμακεία» όλου του κόσμου. Το σκόρδο χρησιμοποιείται για παραπάνω από 6000 χρόνια, στη μαγειρική αλλά και ως φάρμακο.

Πολλοί αρχαίοι πολιτισμοί, συμπεριλαμβανομένων των Κινέζων, των Ρωμαίων, των Ελλήνων και των Αιγυπτίων χρησιμοποιούσαν σκόρδο για δύναμη, ευρωστία και προληπτικά κατά των ασθενειών.

Στην αρχαία Κίνα, οι γιατροί χρησιμοποιούσαν σκόρδο κατά των πεπτικών και αναπνευστικών προβλημάτων, ενώ στην Κορέα κατανάλωναν σκόρδο οι γυναίκες για να αποκτήσουν υπερφυσικές δυνάμεις και αθανασία.

Στην αρχαία Αίγυπτο, το σκόρδο αποτελούσε αντικείμενο λατρείας. Έχουν βρεθεί πήλινα ομοιώματα βολβών σκόρδου στον τάφο του Τουταγχαμών που αποδεικνύουν τη μεγάλη σημασία που είχε για τους Αιγύπτιους. Ακόμα, σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, η πυραμίδα του Χέοπος κτίστηκε χάρη στη δύναμη που χάριζε η καθημερινή κατανάλωση σκόρδου στους εργάτες.

Στην αρχαία Ελλάδα, ο πατέρας της σύγχρονης ιατρικής, ο Ιπποκράτης, χρησιμοποιούσε σκόρδο για τη θεραπεία του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, ενώ στην αρχαία Ρώμη κατανάλωναν σκόρδο οι Ρωμαϊκές λεγεώνες για να επιδείξουν μεγάλη γενναιότητα και θάρρος. Το Μεσαίωνα, κατά τη διάρκεια του «Μαύρου Θανάτου», όπως λεγόταν η πανούκλα στην Ευρώπη, πολλοί άνθρωποι κατανάλωναν προληπτικά σκόρδο για να προστατευτούν από την επικίνδυνη αυτή ασθένεια.

Κατά τη διάρκεια των δύο παγκοσμίων πολέμων, οι Βρετανοί χρησιμοποιούσαν σκόρδο για την επούλωση των τραυμάτων των τραυματιών. Στην Αμερική του 20ου αιώνα, δεν ήταν καθόλου δημοφιλές και αποδοκιμαζόταν έντονα λόγω της ιδιαίτερης οσμής του. Το 1925 αρχίζει σταδιακά να εμφανίζεται σε έθνικ πιάτα που έφτιαχνε η εργατική τάξη και μέχρι το 1940 γίνεται ευρέως αποδεκτό και στην Αμερική.

Προέλευση
Ασία (Κίνα, Ινδία, Νότιος Κορέα, Μιανμάρ), Αφρική (Αίγυπτος), Ευρώπη (Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία, Γαλλία, Ρωσία, Ουκρανία), ΗΠΑ, Κεντρική Αμερική (Μεξικό) και Λατινική Αμερική (Αργεντινή).

Γεύση
Ωμό έχει έντονη, στυφή γεύση που δίνει μια αίσθηση καψίματος στον ουρανίσκο. Μαγειρεμένο έχει λίγο διαφορετική γεύση, σχετικά πιο γλυκιά.

Χρήσεις
Χρησιμοποιήστε το παντού. Βάλτε το στη σκορδαλιά, στο τζατζίκι, στο σκορδόψωμο και το ελιόψωμο, στα τυριά, στις αρωματικές σούπες, σε όλες τις σάλτσες σας και στις πράσινες σαλάτες. Είναι ιδανικό για τα κρεατικά, τα ψάρια και τη γέμιση των πουλερικών. Ταιριάζει άψογα με το ρολό μοσχάρι, το λεμονάτο κουνέλι και το ρολό γαλοπούλας. Άλλες εξαιρετικά ενδιαφέρουσες γεύσεις που συνοδεύονται άρτια από το σκόρδο είναι οι πατατοκροκέτες, τα γεμιστά κολοκυθάκια, το σπαγγέτι με σολωμό και η ψητή φέτα. Χρησιμοποιήστε τη φαντασία σας και υιοθετήστε τις αναρίθμητες εφαρμογές του.

Συνδυασμοί
Συνδυάζεται άρτια με τα περισσότερα βότανα και μπαχαρικά αλλά ταιριάζει ιδιαίτερα με τη δάφνη, το κάρβι, τα φύλλα και τους σπόρους του κόλιανδρου και του μάραθου, το σινάπι, τη ρίγανη, το μαϊντανό, το πιπέρι, το δενδρολίβανο, το φασκόμηλο, το εστραγκόν και το θυμάρι.