Ορισμός
Πολυετές φυτό της οικογένειας Brassicaceae με πιθανή περιοχή προέλευσης τη Νοτιοανατολική Ευρώπη και τη Δυτική Ασία. Το φυτό ύψους μέχρι 1,5 μέτρο καλλιεργείται για τις μεγάλες κυλινδρικές ρίζες του, των οποίων η συγκομιδή γίνεται την άνοιξη και το φθινόπωρο. Έχει ταυτιστεί τόσο πολύ με τις ρίζες του που όταν χρησιμοποιούμε τον όρο «χρένο» ή «επεξεργασμένο χρένο» αναφερόμαστε στις τριμμένες ρίζες, οι οποίες αναμειγνύονται με ξύδι.

Οι ρίζες συνοδεύονται πάντα από ξύδι για τον εξής λόγο. Ενώ από μόνες τους δεν έχουν κάποια ιδιαίτερη οσμή ή γεύση, εάν αλεσθούν ή συνθλιβούν, παράγεται ένα έλαιο που τους δίνει πλούσιο άρωμα και καυτή γεύση. Παράλληλα όμως, με το άλεσμα των ριζών απελευθερώνεται ένα αέριο που ερεθίζει τα ρουθούνια και τα πνευμόνια και προκαλεί κλάμα. Το αέριο αυτό αποτελεί αμυντικό μηχανισμό του φυτού που ενεργοποιείται όταν απειλείται. Προσθέτοντας στις τριμμένες ρίζες ξύδι αφενός σταματάει αυτή η χημική αντίδραση αφετέρου σταθεροποιείται το έλαιο που δίνει στο φυτό το άρωμα και τη γεύση του.

Από τη ρίζα του χρένου δημιουργείται η περίφημη σάλτσα χορσράντις, της οποία βασικά συστατικά είναι το ξύδι, η κρέμα γάλακτος ή μαγιονέζα. Στην Αγγλία δημοφιλές είναι ένα μίγμα μουστάρδας με χρένο (Tewkesbury Mustard), ενώ στην Ιαπωνία το χρένο χρησιμοποιείται ως φτηνό υποκατάστατο της πικάντικης σάλτσας γουασάμπι που συνοδεύει το σούσι.

Χρησιμοποιούμενα μέρη
Ρίζες, νεαρά φύλλα.

Χρώμα
Απαλό λευκό (σάρκα της ρίζας), πράσινο (φύλλα).

Ιστορία
Το χρένο ήταν γνωστό στην αρχαία Αίγυπτο από το 1500 πΧ, καθώς και στην αρχαία Ελλάδα και Ρώμη. Οι αρχαίοι Έλληνες και Ρωμαίοι το καλλιεργούσαν για φαρμακευτικούς σκοπούς, για τους πόνους στην πλάτη και για πόνους της εμμήνου ρύσεως. Ήταν υπερεκτιμημένο φυτό. Σύμφωνα με την Ελληνική μυθολογία, το Μαντείο των Δελφών είπε στον Απόλλωνα ότι το χρένο αξίζει όσο το βάρος του σε χρυσάφι. Το φυτό αναφέρουν ο Διοσκουρίδης, ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος και ο Κάτων.

Το Μεσαίωνα χρησιμοποιούνταν σαν φάρμακο οι ρίζες και τα φύλλα του. Αργότερα, την Αναγέννηση διαδόθηκε από την Κεντρική Ευρώπη στην Αγγλία και τις Σκανδιναβικές χώρες και την περίοδο της αποικιοκρατίας έφτασε και στη Βόρεια Αμερική.

Προέλευση
Ευρώπη, ΗΠΑ, Καναδάς, Νότια Αυστραλία.

Γεύση
Οι ρίζες του φυτού, οι οποίες και χρησιμοποιούνται στη μαγειρική είναι αρχικά άγευστες, αλλά όταν συνθλιβούν ή τριφτούν, παράγεται ένα έλαιο που τους χαρίζει καυτή, πικάντικη γεύση.

Χρήσεις
Το χρένο χρησιμοποιείται ως βάση σε μεγάλη ποικιλία από σάλτσες για κρεατικά, πουλερικά, ψάρια, οστρακοειδή, αυγά, τυροκομικά, λαχανικά, σούπες και πίτσες.

Συνδυασμοί
Συνδυάζεται με φρέσκο άνηθο, μάραθο και με τους σπόρους τους, με σπόρους τριγωνέλλας, σινάπι, σουσάμι, φύλλα δάφνης, βασιλικό, μαϊντανό, σκόρδο, δενδρολίβανο και θυμάρι.