Ορισμός
Κοινή ονομασία του είδους Rosmarinus officinalis, το οποίο ανήκει στην οικογένεια των χειλανθών και απαντά στο μεσογειακό χώρο. Πρόκειται για πολυετή και αειθαλή θάμνο που μπορεί να φτάσει το ενάμιση μέτρο ύψος. Είναι ανθεκτικό φυτό και επιδεικνύει αντοχή στις χαμηλές θερμοκρασίες αλλά μπορεί να αναπτυχθεί καλύτερα στις υψηλές. Έχει ξυλώδη κλαδιά που γίνονται τρυφερά στις κορυφές και γραμμωτά φύλλα που μοιάζουν λίγο με βελόνες έλατου. Ανθίζει την άνοιξη και το καλοκαίρι βγάζοντας γαλάζια ή λευκά άνθη που έχουν πιο λεπτό άρωμα από τα φύλλα.

Σύμφωνα με την παράδοση, τα άνθη του είχαν αρχικά λευκό χρώμα, αλλά άλλαξαν χρώμα όταν η Παρθένος Μαρία άπλωσε ένα ένδυμά της πάνω στο φυτό. Έτσι προς τιμή της, τα άνθη του έγιναν μπλε. Λέγεται ακόμα ότι προς τιμή της πήρε τη λατινική του ονομασία “Rose of Mary”, δηλαδή το «Ρόδο της Παναγίας». Κατ’ άλλους, προέρχεται από τις λατινικές λέξεις “ros” και “marinus” που σημαίνουν «δροσιά της θάλασσας».

Από το φυτό εξάγεται το αιθέριο έλαιό του, γνωστό και ως ροσμαρινέλαιο που χρησιμοποιείται για τη δημιουργία φαρμάκων και καλλυντικών.

Χρησιμοποιούμενα μέρη
Φύλλα

Χρώμα
Πράσινο σε διάφορους τόνους.

Ιστορία
Το δεντρολίβανο ή κατά το Διοσκουρίδη η «λιβανωτίς» ήταν για τους αρχαίους ‘Έλληνες πολύ σημαντικό βότανο. Το φυτό, ελιξίριο της νεότητας, σύμβολο ομορφιάς και ευεξίας, πίστευαν ότι ήταν το δώρο της Αφροδίτης στους ανθρώπους. Ακόμα, έκαιγαν δεντρολίβανο στους βωμούς των ναών για να απομακρύνουν τις ασθένειες και τα κακά πνεύματα και διακοσμούσαν με αυτό τα αγάλματα των θεών. Οι μαθητές φορούσαν στεφάνια από δεντρολίβανο επειδή πίστευαν ότι βοηθά στη συγκέντρωση και τη μνήμη.

Στη Ρώμη το χρησιμοποιούσαν ως καρύκευμα, εντομοαπωθητικό, φάρμακο με αντισηπτικές ιδιότητες αλλά και ως αφροδισιακό. Οι νεαρές κοπέλες το έβαζαν κάτω από το μαξιλάρι τους προκειμένου να ονειρευτούν τον έρωτα της ζωής τους.

Εξαιρετικά δημοφιλές ήταν το Μεσαίωνα, κυρίως λόγω της θεραπευτικής του δράσης κατά της πανούκλας. Το 14ο αιώνα η θανατηφόρα αυτή ασθένεια προκάλεσε το θάνατο χιλιάδων ανθρώπων. Έτσι, για να προστατευθούν από αυτή, κουβαλούσαν παντού μαζί τους δεντρολίβανο σε μικρά σακίδια και το εισέπνεαν όταν περνούσαν από μέρη μολυσμένα από την ασθένεια. Μετέπειτα χρησιμοποιήθηκε και ως φάρμακο κατά του τύφου. Το έκαιγαν οι δικαστές και οι φύλακες στα δικαστήρια, ως προστασία κατά της ασθένεια αυτής που ήταν πολύ δημοφιλής στις φυλακές.

Λέγεται ακόμα ότι το άρωμα του φυτού ήταν το 18ο αιώνα το αγαπημένο άρωμα του Ναπολέοντα. Όταν πήγε διακοπές το μήνα του μέλιτος χρησιμοποίησε εκατοντάδες μπουκάλια από νερό αρωματισμένο με δεντρολίβανο.

Προέλευση
Ευρώπη (Ισπανία, Αλβανία, Αγγλία), Αφρική, Ασία (Τουρκία), ΗΠΑ, Κεντρική Αμερική (Μεξικό) και Αυστραλία.

Γεύση
Έντονη, πικάντικη και σχετικά πικρή γεύση.

Χρήσεις
Χρησιμοποιείται για να δώσει άρωμα στο ελαιόλαδο και στο ξύδι, ενώ ταιριάζει μοναδικά με τις μαρινάδες, τα ψητά κρέατα, το κοτόπουλο και το αρνί. Δοκιμάστε πατάτες με δενδρολίβανο και θα ενθουσιαστείτε! Παράλληλα, είναι ιδανικό για το ψάρι σαβόρο, τη σάλτσα ντομάτα, το ψωμί, τις πίτσες, την τυρόπιτα, ορισμένα όσπρια και λαχανικά, αποδεικνύοντας ότι ταιριάζει με σχεδόν τα πάντα.

Συνδυασμοί
Συνδυάζεται με μοσχοκάρυδο, κόλιανδρο (σπόροι), πάπρικα, σκόρδο, βασιλικό, μαντζουράνα, ρίγανη, φασκόμηλο, φύλλα δάφνης, θρούμπι, εστραγκόν και θυμάρι.